🔻 بازار کردستان:
به رغم شرایط ناپایدار منطقه، سرمایه‌گذاری طی سال ۲۰۲۵ در اقلیم کردستان عراق رشد محسوسی داشته است و تاکنون بیش از ۱۰۰ مجوز سرمایه‌گذاری صادر شده است. هدف نهایی، صدور ۲۰۰ مجوز تا پایان سال عنوان شده است.
دکتر محمد شکری، رئیس هیئت سرمایه‌گذاری اقلیم کردستان (KRG)، در یک کنفرانس خبری با بیان این مطلب تأکید کرد که در طول فعالیت کابینه نهم اقلیم کردستان، تاکنون ۷۲۳ مجوز سرمایه‌گذاری صادر شده است که این رقم به‌تنهایی ۴۵ درصد از کل مجوزهای صادرشده در تمامی کابینه‌های پیشین را شامل می‌شود. او این پیشرفت را حاصل اصرار نخست‌وزیر، سیاست‌های حمایتی دولت و تسهیل فرایندهای اداری دانست.
پروژه بزرگ لوازم برقی در اربیل
به گفته رئیس هیئت سرمایه‌گذاری، یکی از پروژه‌های شاخص سال جاری، ایجاد یک مجتمع صنعتی بزرگ برای تولید لوازم خانگی برقی در شهر اربیل است. این پروژه قرار است با مشارکت سه سرمایه‌گذار از ترکیه، کره جنوبی و اقلیم کردستان اجرا شود. دکتر شکری توضیح داد که این کارخانه تولید طیف گسترده‌ای از محصولات برقی از جمله سشوار، یخچال، فریزر و ماشین لباسشویی را در دستور کار دارد و در حال حاضر تنها مرحله‌ی نهایی آن یعنی تحویل زمین و آغاز رسمی عملیات ساخت باقی مانده است.
وی افزود: «این پروژه نمونه‌ای از همکاری‌های مشترک بین سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است که می‌تواند به انتقال فناوری و ایجاد فرصت‌های شغلی گسترده منجر شود. ما تلاش می‌کنیم اقلیم کردستان را به مرکز صنعتی مدرن در شمال عراق تبدیل کنیم.»
پیامدهای توافق اربیل – بغداد
دکتر شکری در پاسخ به پرسشی درباره‌ی مقایسه حجم سرمایه‌گذاری سال ۲۰۲۵ با سال گذشته، گفت:
«در ابتدای سال جاری، سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به ۲۰۲۴ اندکی کاهش داشت. علت اصلی این افت، جنگ اسرائیل و ایران بود که تأثیر مستقیمی بر همه بخش‌های اقتصادی منطقه گذاشت. بسیاری از سرمایه‌گذاران برای مدت کوتاهی دست‌به‌عصا حرکت می‌کردند، اما از ماه اوت به بعد، وضعیت بهبود یافته و روند رشد مجدداً آغاز شده است.»
وی تأکید کرد که توافق اخیر میان اربیل و بغداد در زمینه صادرات نفت اقلیم کردستان تأثیر مثبت و مستقیمی بر فضای اقتصادی داشته و اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش داده است. شکری افزود: «به‌ویژه در بخش ساخت‌وساز، خرید و فروش پروژه‌های مسکونی و تجاری رشد محسوسی داشته است. این نشانه‌ای از بازگشت رونق اقتصادی به بازار اقلیم است.»
رشد سرمایه‌گذاری در بخش صنعت
رئیس هیئت سرمایه‌گذاری کردستان اظهار داشت که بیشترین رشد سرمایه‌گذاری مربوط به بخش صنعت است. به گفته وی، اکنون تمرکز اصلی دولت بر ایجاد زیرساخت‌های صنعتی و آماده‌سازی زمین‌های مناسب برای کارخانه‌هاست.
او توضیح داد: «مردم و بخش خصوصی علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت نشان داده‌اند. در استان دهوک، ما ۳۵ سایت صنعتی را با تمامی امکانات از جمله برق، آب، جاده و زمین تسطیح‌شده آماده کرده‌ایم تا سرمایه‌گذاران بتوانند در همان روز ارائه طرح، مجوز سرمایه‌گذاری خود را دریافت کنند.»
شکری ادامه داد که چنین اقداماتی تنها به دهوک محدود نیست و دولت در حال گسترش این مدل به سایر مناطق اقلیم از جمله اربیل، سلیمانیه، گرمیان، سوران، راپرین، آمدی، زاخو و حلبچه است. به گفته وی، دستور نخست‌وزیر بر این است که برای آینده‌ای صنعتی و پایدار باید زمین‌های لازم برای احداث کارخانه‌ها از هم‌اکنون آماده شود.
برنامه‌ریزی منطقه‌ای برای توسعه صنعتی
در پاسخ به سؤال روداو درباره‌ی تعداد و موقعیت مناطق آماده سرمایه‌گذاری، دکتر شکری گفت:
«در حال حاضر ۱۶ منطقه سرمایه‌گذاری صنعتی در سراسر اقلیم کردستان تعیین شده است. در اربیل، یک منطقه ویژه برای صنایع برقی و تجهیزات الکتریکی اختصاص یافته و زمین آن نیز مشخص شده است. در سلیمانیه دو ناحیه صنعتی آماده شده، و در گرمیان حدود ۲۵۰۰ دونم زمین برای طرح‌های بزرگ صنعتی آماده‌سازی شده است. همچنین در حلبچه، در منطقه پرویزخان، ۴۰۰ دونم زمین برای سرمایه‌گذاری شناسایی شده که پس از حل برخی مشکلات مربوط به کشاورزان محلی، عملیات ساخت آغاز خواهد شد.»
او افزود: «ما با وزارت توسعه در ارتباط هستیم تا خدمات زیربنایی این مناطق – از جمله جاده، آب، برق و فاضلاب – در سریع‌ترین زمان ممکن تکمیل شود. در سایر مناطق نیز در حال مذاکره برای دریافت زمین هستیم تا بلافاصله آن‌ها را به توسعه‌دهندگان صنعتی واگذار کنیم.»
سرمایه‌گذاری داخلی، محرک اقتصاد
به گفته رئیس هیئت سرمایه‌گذاری، در حال حاضر ۸۳ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها در اقلیم کردستان داخلی و تنها ۱۷ درصد خارجی هستند. وی توضیح داد که هرچند سرمایه‌گذاری خارجی همچنان مورد تشویق و حمایت است، اما بخش خصوصی داخلی سهم عمده‌ای در پروژه‌های جاری دارد.
شکری در این باره گفت:«سرمایه‌گذاران داخلی اکنون به تجربه، دانش فنی و منابع مالی کافی دست یافته‌اند و اغلب برای واردات تجهیزات یا فناوری با شرکت‌های خارجی قرارداد همکاری امضا می‌کنند. این مدل ترکیبی، هم موجب رشد ظرفیت‌های بومی و هم انتقال دانش از خارج می‌شود.»
چالش‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی
در بخش دیگری از گفت‌وگو، دکتر شکری درباره‌ی موانع سرمایه‌گذاری خارجی در اقلیم گفت:
«هیچ مانع رسمی یا قانونی برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی وجود ندارد. قوانین ما شفاف و تسهیل‌گر است. با این حال، در برخی مراحل اجرایی، به‌ویژه در حوزه ارتباطات اداری یا هماهنگی میان نهادها، کاستی‌هایی داریم که در تلاشیم آن‌ها را برطرف کنیم. هدف ما این است که اقلیم کردستان به محیطی رقابتی، امن و جذاب برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی تبدیل شود.»
وی تأکید کرد که هیئت سرمایه‌گذاری با همکاری وزارتخانه‌ها و اتاق بازرگانی در حال تدوین برنامه‌ای برای بهبود خدمات دیجیتال و کاهش بروکراسی اداری است تا صدور مجوزها سریع‌تر و شفاف‌تر انجام گیرد.
برنامه‌های آینده و چشم‌انداز توسعه
رئیس هیئت سرمایه‌گذاری در پایان گفت‌وگو اظهار امیدواری کرد که با ثبات سیاسی بیشتر و تداوم همکاری میان اربیل و بغداد، روند سرمایه‌گذاری در اقلیم به‌صورت پایدار افزایش یابد. او افزود:
«هدف ما تنها صدور مجوز نیست، بلکه می‌خواهیم هر مجوز به یک پروژه واقعی و فعال تبدیل شود. در این راستا، سیستم نظارت جدیدی برای پیگیری اجرای پروژه‌ها ایجاد کرده‌ایم تا مطمئن شویم سرمایه‌گذاری‌ها به بهره‌برداری می‌رسند و برای مردم اشتغال ایجاد می‌کنند.»
شکری تأکید کرد که اقلیم کردستان از نظر موقعیت جغرافیایی، نیروی انسانی و منابع طبیعی ظرفیت‌های گسترده‌ای برای تبدیل شدن به یک مرکز صنعتی و بازرگانی منطقه‌ای دارد. او از جامعه بین‌المللی و بخش خصوصی داخلی خواست تا از این فرصت بهره‌مند شوند و در مسیر توسعه اقلیم مشارکت فعال داشته باشند.
مصاحبه دکتر محمد شکری تصویری واقع‌بینانه از وضعیت سرمایه‌گذاری در اقلیم کردستان ارائه می‌دهد:
با وجود چالش‌های سیاسی و امنیتی منطقه، روند سرمایه‌گذاری در حال رشد است؛ بخش صنعت به‌ویژه در استان‌های دهوک و اربیل در اولویت قرار دارد؛ مشارکت داخلی‌ها افزایش یافته و دولت در تلاش است با اصلاحات ساختاری، راه را برای سرمایه‌گذاران خارجی هموارتر کند.
به گفته رئیس هیئت سرمایه‌گذاری، اقلیم کردستان امروز در مسیر صنعتی شدن گام برمی‌دارد؛ مسیری که در صورت فسادزدایی با همکاری بخش خصوصی، دولت و شرکای خارجی می‌تواند آینده‌ای روشن برای اقتصاد این منطقه رقم بزند.