🔻بازار کردستان:
رابطه تجاری اقلیم کردستان عراق با کشورهای اروپایی یکی از عوامل مهم در توسعه اقتصادی این منطقه در سال‌های اخیر بوده است. این روابط در زمینه‌های مختلفی از جمله انرژی، کشاورزی، ساخت‌وساز، فناوری و آموزش گسترش یافته‌اند. نتایج این مبادلات و تاثیرات آن بر توسعه اقتصادی اقلیم کردستان را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
۱. زمینه‌های روابط تجاری با اروپا
الف) صادرات نفت و گاز
اقلیم کردستان دارای منابع عظیم نفتی است و شرکت‌های اروپایی مانند Total (فرانسه)، Genel Energy (انگلیس-ترکیه) و OMV (اتریش) در استخراج، صادرات و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی فعال بوده‌اند.
این صادرات منبع اصلی درآمد اقلیم محسوب می‌شود و باعث استقلال نسبی اقتصادی از بغداد شده است.
ب) سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها
شرکت‌های اروپایی در ساخت فرودگاه‌ها، جاده‌ها، بیمارستان‌ها و پروژه‌های آب‌رسانی و برق‌رسانی مشارکت کرده‌اند.
حضور این شرکت‌ها نه‌تنها موجب انتقال تکنولوژی شده، بلکه اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم را نیز افزایش داده است.
ج) واردات کالا و فناوری
کالاهای صنعتی، ماشین‌آلات، دارو و مواد غذایی از کشورهای اروپایی وارد می‌شود.
این واردات موجب بهبود سطح زندگی، توسعه خدمات بهداشتی و رشد بازار داخلی اقلیم شده است.
د) همکاری‌های دانشگاهی و آموزشی
برخی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی در اقلیم با مراکز علمی اروپایی مانند دانشگاه‌های آلمانی، انگلیسی و سوئدی همکاری دارند.
این امر باعث رشد نیروی انسانی متخصص و ارتقاء کیفیت آموزش در منطقه شده است.
۲. تاثیر روابط تجاری بر توسعه اقتصادی اقلیم کردستان
الف) رشد اقتصادی و افزایش درآمد سرانه
صادرات نفت و جذب سرمایه خارجی، موجب افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) و بهبود وضعیت معیشتی بخشی از جمعیت اقلیم شده است.
ب) ایجاد فرصت‌های شغلی
پروژه‌های اروپایی، به‌ویژه در بخش ساخت‌وساز، انرژی و خدمات، باعث ایجاد هزاران شغل برای جوانان کرد شده‌اند.
ج) تقویت زیرساخت‌ها و خدمات عمومی
کمک فنی و سرمایه‌گذاری اروپا باعث توسعه فرودگاه‌های بین‌المللی اربیل و سلیمانیه، بیمارستان‌ها و جاده‌های مدرن شده است.
د) تنوع‌بخشی به اقتصاد
اگرچه نفت هنوز منبع اصلی درآمد است، اما روابط با اروپا کمک کرده‌اند تا اقلیم در حوزه‌هایی چون گردشگری، کشاورزی مدرن و آموزش نیز سرمایه‌گذاری کند.
۳. چالش‌ها و موانع در روابط با اروپا
بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی در عراق و تنش بین اربیل و بغداد گاهی مانع استمرار همکاری‌های اروپایی می‌شود.
ضعف نظام حقوقی و فساد اداری از موانع مهم در جذب سرمایه‌های موثر محسوب می شود.
همچنین وابستگی شدید به نفت، مانع شکل‌گیری یک اقتصاد پایدار و متنوع است.
اقلیم کردستان عراق در دهه‌ی اخیر تلاش گسترده‌ای برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در زیرساخت‌ها داشته است. گزارش‌ها نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۶ تا پایان ۲۰۲۳ تعداد ۴۵ پروژه سرمایه‌گذاری خارجی با سرمایه کل بیش از ۱۰ میلیارد دلار در این منطقه کلید خورده است. مشارکت عمده سرمایه‌گذاران خارجی در کردستان از کشورهای همجوار (ترکیه، ایران و برخی کشورهای عربی) بوده و نقش سرمایه‌گذاران اروپایی در مقایسه اندک است. به عنوان مثال یک گزارش در سال ۲۰۱۲ می‌گوید از مجموع ۱۱۷۰ شرکت خارجی فعال در کردستان، بیش از نیمی از آن‌ها ترک بودند.
آب و فاضلاب
در سال ۲۰۱۶ شرکت بریتانیایی Biwater قراردادی به ارزش ۱٫۲ میلیارد دلار برای احداث تأسیسات بزرگ آب و فاضلاب در اربیل و سلیمانیه منعقد کرد. بر اساس این قرارداد، قرار است یک تصفیه‌خانه آب بسیار بزرگ در اربیل با ظرفیت روزانه حدود ۶۰۰ هزار متر مکعب ساخته شود و تأسیسات آب و فاضلاب سلیمانیه نیز ارتقاء یابد. تأمین مالی این پروژه از طریق وام صادراتی انگلستان (UK Export Finance) صورت می‌گیرد.
نتیجه‌گیری:
به طور کلی، گرچه حجم سرمایه‌گذاری اروپا در کردستان نسبت به سایر شرکای خارجی اندک بوده، اما مشارکت آن‌ها در پروژه‌های زیرساختی کلیدی قابل توجه است. کشورهای اروپایی و شرکت‌های آن‌ها عمدتاً در بخش‌های حمل‌ونقل (مثلاً فرودگاه اربیل)، آب و فاضلاب و بهداشت فعال بوده‌اند. این پروژه‌ها با ایجاد یا ارتقای زیرساخت‌های حیاتی موجب بهبود دسترسی به آب سالم، خدمات پزشکی، حمل‌ونقل بین‌المللی و در نهایت ارتقای سطح رفاه و فعالیت‌های اقتصادی در اقلیم کردستان شده‌اند. برای نمونه، پروژه‌های اروپایی تأمین آب و فاضلاب باعث ارتقای سلامت عمومی و فرصت‌های اقتصادی (از طریق تضمین آب کشاورزی و صنعتی) شده و سرمایه‌گذاری در بخش سلامت (بیمارستان و آموزش درمانی) به کاهش مشکلات اجتماعی مرتبط با بحران‌ها کمک کرده است. در مجموع، سهم اروپا در توسعه زیرساخت‌های کردستان کوچک اما در جهت‌گیری‌های کلیدی مثل بهبود خدمات عمومی و ظرفیت‌سازی اثرگذار بوده است. برای دسترسی پیوسته به تازه‌ترین خبرها، گزارش‌ها و تحلیل‌های منتخب از اقلیم و منطقه، به صفحهٔ اصلی بازار کردستان سر بزنید و جریان کامل پوشش ما را دنبال کنید.