بازار کردستان: تاریخ تولید کاشی در ایران به دوران باستان برمی‌گردد. استفاده از کاشی‌های تزئینی در معماری ایرانی طی دوران هخامنشیان و ساسانیان رونق گرفته، اما اوج شکوفایی هنر کاشی‌سازی در دوران اسلامی و به ویژه در دوره‌های صفویه و قاجاریه بوده است. در این دوره‌ها، کاشی‌ها به عنوان یک عنصر تزئینی و هنری در مساجد، کاخ‌ها و بناهای تاریخی به کار می‌رفتند و از تکنیک‌های مختلفی مانند معرق‌کاری، هفت‌رنگی و کتیبه‌نویسی بهره می‌بردند و حتی کاشی به نماد انسجام فرم در آثار هنری و نیز معماری ایران تبدیل شد.
در دوران معاصر نیز تولید کاشی در ایران بنا به معادن غنی، ظرفیت‌های موجود و سرمایه‌گذاری هدفمند رشد چشمگیری داشته است.
صادرات کاشی در ایران به دلایل گوناگون قابل توجه است:
اشتغال‌زایی: صنعت کاشی‌سازی یکی از صنایع دستی و صنعتی مهم در ایران است که می‌تواند به ایجاد شغل‌های متنوع در زمینه‌های تولید، طراحی، بازاریابی و توزیع کمک کند. با رونق صادرات، نیاز به نیروی کار بیشتر شده و این امر به کاهش بیکاری در مناطق مختلف کشور کمک می‌کند.
ارزآوری: صادرات کاشی می‌تواند منبع درآمد ارزی برای کشور باشد. با توجه به کیفیت بالای محصولات ایرانی و طراحی‌های منحصر به فرد، بازارهای خارجی تمایل زیادی به خرید کاشی‌های ایرانی دارند.
معرفی فرهنگ و هنر ایرانی: صادرات کاشی نه تنها به اقتصاد کشور کمک می‌کند، بلکه موجب معرفی فرهنگ و هنر غنی ایران به سایر کشورها می‌شود. این امر می‌تواند منجر به جذب گردشگران و افزایش شناخت جهانی از هنر ایرانی شود.
توسعه پایدار: با توجه به اینکه بسیاری از مواد اولیه کاشی از منابع محلی تامین می‌شود، توسعه این صنعت می‌تواند به حفظ منابع طبیعی و توسعه پایدار کمک کند.
صنعت کاشی، پیشران در تولید و صادرات
مدیر انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ایران می‌گوید: صنعت کاشی و سرامیک ایران یکی از صنایع پیشران در حوزه صنایع معدنی است که با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این صنعت، ظرفیت‌های قابل توجهی ایجاد شده به‌طوری که این صنعت به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم برای ۴۵۰ هزار نفر شغل ایجاد کرده است.
بهنام عزیززاده اظهار داشت: این صنعت به لحاظ تولید، نیازهای داخلی را تأمین کرده است و با توجه به حجم خوب صادرات، ارزآوری قابل توجهی نیز برای کشور داشته است. در مجموع با توجه به حجم تولید و صادرات در حوزه کاشی و سرامیک در جایگاه پنجم جهان قرار داریم.
مدیر انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ایران، در ادامه ناترازی برق و گاز واحدهای این حوزه صنعتی را یک مشکل جدی دانست و افزود: واحدهای تولیدی کاشی و سرامیک به دلیل قطعی مکرر برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان دچار مشکلات عدیده‌ای هستند و دچار خسارت‌های بسیاری می‌شوند و این موضوع باعث شده شرایط برای تولیدکنندگان سخت باشد.
وی بیان داشت: به علت عدم تولید هزینه‌های سربار واحدها افزایش می‌یابد زیرا این واحدها با وجود عدم تولید ناچار هستند که مالیات خود را بپردازند و حقوق و دستمزد کارکنان خود را پرداخت کنند.
ناترازی مشکل‌زای انرژی
عزیززاده تصریح می‌کند:در سنوات گذشته سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه شبکه برق کشور انجام نشده است و صنعت برق متناسب با نیازهای داخلی کشور رشد نکرده است.
به گفته مدیر انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک، میزان تولید کاشی ایران از ۵۰۰ هزار متر در سال ۱۹۵۷ به ۷۵۰ میلیون متر در سال ۲۰۲۴ رسیده است.
مسائل زیرساختی
بهنام عزیز زاده می‌گوید: به‌رغم اینکه ظرفیت زیادی برای صادرات به کشورهای آفریقایی داریم، اما زیرساخت های صادراتی برای صادرات به این کشورها وجود ندارد و برای صادرات به کشورهای آفریقایی نه از امکان نقل و انتقال مالی برخوردار هستیم و نه به لحاظ لجستیکی از شرایط مناسبی برای صادرات به این کشورها برخورداریم.
عزیززاده خاطرنشان می‌کند که، هیچ‌گونه حمایت و مشوقی برای صادرات وجود ندارد. این در حالی است که کشور هند برای صادرات محصولات خود به سایر کشورها یارانه حمل‌ونقل به صادرکنندگان پرداخت می‌کند.همچنین فروش کالاهای صادراتی این کشور به‌وسیله ال‌سی انجام می‌شود و این امکانات برای این کشور شرایطی را فراهم می‌کند که در آینده‌ای نه چندان دور برخی از بازارهای صادراتی ما از جمله عراق را تصاحب کند.
بنا به اظهارات عزیززاده، سالانه حدود ۱۴۰ میلیون مترمربع از کل تولیدات کاشی و سرامیک کشور به عراق صادر می‌شود.
مشکل ارزی در ارض عراق
عزیز زاده بیان کرد: مشکل دیگری که در زمینه صادرات به عراق داریم این است که واردکننده عراقی اگر بخواهد کالای ایرانی خریداری کند باید ارز مورد نیاز را از بازار آزاد خریداری کند و نمی‌تواند برای واردات کالاهای ایرانی از ارز دولتی این کشور استفاده کند، در واقع با توجه به مسئله تحریم‌ها علیه ایران این مشکل ایجاد شده و لذا تولیدکننده و صادرکننده کاشی و سرامیک ما برای اینکه قدرت رقابت خود در بازار عراق را حفظ کند باید کالای خود را با ۲۰ درصد پایین‌تر عرضه کند که ادامه این روند با توجه به افزایش هزینه‌های تولید امکان‌پذیر نیست.
عزیززاده بیان کرد: اگر این مسائل حل نشود ممکن است ما بزرگ‌ترین بازار صادراتی ایران یعنی عراق را در حوزه صادرات کاشی و سرامیک از دست بدهیم.
قیمت پایین صادراتی کاشی و سرامیک
یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق با انتقاد از قیمت پایین صادراتی هر مترمربع کاشی و سرامیک کشور گفت: قیمت متوسط صادراتی هر متر مربع کاشی و سرامیک در ایتالیا ۱۵ دلار، اسپانیا ۷٫۹ دلار، لهستان ۶٫۸ دلار، مصر حدود ۵ دلار اما در ایران به طور متوسط قیمت صادراتی کاشی و سرامیک ۳ دلار است.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اظهار داشت: زمینه توسعه مخصوصا در زمینه ساختمانی در برخی از کشورهای منطقه از جمله عراق بسیار بالا است و این کشور به لحاظ مالی امکانات بسیار خوبی در آینده خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه ۸۳ درصد از واردات کاشی و سرامیک به عراق مربوط به ایران است، گفت: طبیعی است با قیمت پایین کاشی و سرامیک این اتفاق بیفتد و این بستگی به مزیت‌های نسبی ندارد.
آل اسحاق گفت: اگر وضعیت امنیتی عراق سامان یابد قطعا شرایط صادرات کاشی و سرامیک پایدار نخواهد ماند زیرا هم مصرف‌کنندگان متقاضی کالاهای با کیفیت بیشتر می‌شوند و هم فعالان اقتصادی که در حوزه هستند با کشورهای دیگر مراودات تجاری برقرار می‌کنند و هم رقبای ما در حوزه کاشی و سرامیک به این بازار هجمه وارد می‌کنند.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق بیان داشت: با توجه به ظرفیت بازار این کالا و رقابت‌های سخت در دنیا، رقبا این بازار بزرگ را حتما خواهند گرفت.
آل اسحاق با بیان اینکه نسبت به از دست دادن بازار صادراتی کاشی و سرامیک هشدار می‌دهم، گفت: در زمینه صادرات این محصول بازار آسیای میانه را از دست دادیم بنابراین درخصوص از دست دادن این بازار صادراتی نگران هستیم.
